ΑΦΕΣΜΟΣ

Πέμπτη 11 Νοεμβρίου. Ο Έκτωρας Κακναβάτος, κηδεύεται στις τρεισήμισι το απόγευμα, στο νεκροταφείο του Κόκκινου Μύλου στην Αθήνα. Δεν είμαι άξια εγώ να τον παρουσιάσω, διαβάστε την ποίησή του και τον αποχαιρετισμό που εκφώνησε ο Σάββας Μιχαήλ στην κηδεία του:
http://agrapublications.blogspot.com/2010/11/blog-post_19.html

Για μένα που ταξίδεψα στο τοπίο της ποίησής του και της σκέψης του, της μόρφωσής του και των συναισθημάτων του, της γλώσσας, των εννοιών και των ηχοχρωμάτων του, για μένα ήταν αγαπημένος. Αγαπημένος όσο ο Καβάφης, ο Κάλβος, ο Καρούζος, ο Εμπειρίκος…. Πια δε θα ξαναγράψει κι αυτό με πονάει όσο με πονάει κι ότι χάθηκε ένας ακόμη αγωνιστής, ένας ακόμη ασυμβίβαστος.

Πέμπτη 11 Νοεμβρίου χτυπάει το τηλέφωνο στο γραφείο. Η πρώτη μου, η μοναδική μου ποιητική συλλογή, τυπώθηκε, μπορώ να παραλάβω τα βιβλία, να τα κρατήσω στο χέρι. «Στις τρεισήμισι θα τα έχει έτοιμα…»

Το Σύμπαν είναι σουρεαλιστής καταλήγω προσπαθώντας να πολεμήσω τη συγκίνηση, να βάλω σε λόγια τα μέσα μου κύματα, να τα εμφιαλώσω. Τι νιώθω; Αγάπη νιώθω, ναι, τόσο μελό. Όχι θλίψη, όχι χαρά, αγάπη. Μια γλυκιά, σιροπιαστή πληρότητα.



Αποφάσισα να εκδώσω τα μόλις 31 ποιήματά μου, όταν διάβασα το βιβλίο Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ, τη διαθήκη ενός ανθρώπου καταδικασμένου σε θάνατο από καρκίνο. Ν’ ακολουθήσω την προτροπή του να πραγματώσω τα όνειρά μου.

Από τη στιγμή που το αποφάσισα όλα ήταν με το μέρος μου. Άνθρωποι που απλώς γνώριζα (και που δε γνώριζαν την ποίησή μου) με διευκόλυναν, μου τα έδωσαν όλα στο πιάτο και δωρεάν.

Ακόμα και η φωτογραφία στο εξώφυλλο που ούτε παραγγελία να την είχα κάνει.

Διακόσια αντίτυπα τυπωμένα, να τα χαρίσω, να τα πάω στα βιβλιοπωλεία να μεταφέρουν την ψυχούλα μου και το πνεύμα μου σε φίλους και σε αγνώστους, ο πρώτος αφεσμός του μελισσιού που είναι η Κατερίνα.

Κουβαλάει μαζί του αυτός ο αφεσμός το μέλι που μάζεψα τρυγώντας το νέκταρ καλλιτεχνών, επιστημόνων, διανοητών αλλά και το νέκταρ της ζωής, βιώματα που ανθίζουν στο παρόν ή πιο μετά, μέσα στο λίπασμα της μνήμης.

Ελπίζω ότι θα ζήσει έξω από μένα αυτό το μελισσάκι, ότι θα βρει φωλιά, ότι θα το καλοδεχτούν. Δεν είχα άλλη επιλογή απ’ το να το αφήσω να πετάξει. Χάρηκα που το λευτέρωσα.

Ώρα καλή σου Έκτωρα, πάντα θα σε τιμώ, πάντα θα με διδάσκεις και θα με τέρπεις, πάντα θα σ’ αγαπώ.

Πάει κι ο Σεπτέμβρης…

Είχε γίνει κάτι σαν επωδός: Το Σεπτέμβρη θα φανεί η κρίση για καλά, το Σεπτέμβρη θα εκδηλωθεί η λαϊκή οργή… Πάει κι ο Σεπτέμβρης και τίποτα. Μήτε ορδές εξαθλιωμένων ανέργων πολιορκούν τη Βουλή, μήτε οι πολιτικοί κρύβονται από τον εξαπατηθέντα, προδοθέντα και σταυρωθέντα ελληνικό λαό.

Αναβολή ή ματαίωση λέτε; Αδράνεια και αμηχανία λέω εγώ σε πρώτη φάση.

Η αδράνεια στη φυσική ορίζεται ως η χαρακτηριστική ιδιότητα των σωμάτων να αντιστέκονται στην οποιαδήποτε μεταβολή της κινητικής τους κατάστασης. Πώς να περάσεις απ’ τον καναπέ στο πεζοδρόμιο μέσα σε μερικούς μήνες; Πώς να περάσεις απ’ το ατομικό στο συλλογικό; Από τη λογική του «σε ψήφισα για να καθαρίσεις για πάρτη μου» στη λογική του «ας πιάσουμε όλοι μαζί τη σκούπα μπας και ξεβρωμίσουμε καμιά φορά»;

Λογικό είναι να υπάρχει αδράνεια. Η μεταβολή της κινητικής μας κατάστασης θα πάρει λίγο (?) χρόνο…

Η αμηχανία από την άλλη έρχεται από την αρχαία γλώσσα. Διαφέρει μόνο στο πνεύμα (που είναι «ψιλή» αν ενδιαφέρεστε) και στη σημασία. Η αρχική σημασία ήταν ένδεια λόγω απουσίας οικονομικών πόρων, κάτι που δεν γνώριζα όταν έγραφα τη δεύτερη παράγραφο. Το λεξικό της νεο-ελληνικής δίνει τη σύγχρονη σημασία:
αμηχανία θηλυκό μόνο στον ενικό
1. η αδυναμία συμπεριφοράς και αντίδρασης με τον πρέποντα τρόπο• το να μη μπορεί κάποιος να πει ή να κάνει αυτό που είναι κατάλληλο
2. συναίσθημα σύγχυσης και αναστάτωσης που προκαλείται από κάτι ξαφνικό κι αναπάντεχο
Αδυναμία αντίδρασης με τον πρέποντα τρόπο, σύγχυση και αναστάτωση. Έτσι ακριβώς…. Χρόνια ολόκληρα ζούσαμε απολίτικα, ενδιαφερόμενοι μόνο για τις καταναλωτικές μας ανάγκες, μπήκαμε στη φάκα, έκλεισε η φάκα, παγιδευτήκαμε και τώρα μας πήραν και το τυρί. Ή που θα φάμε ο ένας τον άλλο ή που θα σπάσουμε τα κάγκελα. Προφανώς ακόμα το μελετάμε…

Πάει ο Σεπτέμβρης. Νέος προϋπολογισμός κατατίθεται, νέες περικοπές, νέοι φόροι, νέος κύκλος ύφεσης στην αγορά, αρνητική ανάπτυξη (τι ακριβώς σημαίνει αυτό;), νέα στρατιά ανέργων βορά στην καπιταλιστική όρεξη για υπερκέρδη, η χώρα στο σφυρί, λιμάνια, σιδηρόδρομος, ενέργεια, επικοινωνίες, το νερό ποιος θα το πάρει; Θα ζήσουμε ως δουλοπάροικοι στον τόπο μας ή θα ξενιτευτούμε με την «πόλη» να μας ακολουθεί;

« Πάντα στην πόλι αυτή θα φθάνεις. Για τα αλλού -μη ελπίζεις -
δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό.
Έτσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ
στην κώχη τούτη την μικρή, σ' όλην την γή την χάλασες.»

Αγαπημένος Καβάφης, χαραγμένος στην ψυχή, κομμάτι της «ελληνικότητάς» μας…

Θα τη χάσουμε κι αυτή; Τα πανεπιστήμιά μας θα διοικούνται πλέον από επιχειρηματίες, θα έχουν μάνατζερ αντί για κοσμήτορα, οι ακαδημαϊκοί πολίτες θα είναι πλέον υποψήφιοι εργαζόμενοι ή υποψήφιοι άνεργοι, τι να ασχολούμαστε τώρα με τη γνώση, την αλήθεια, τη φιλοσοφία, τον κοινωνικό μας ρόλο ως επιστήμονες …

Τα παιδιά μας δεν διδάσκονται καν το να αναζητούν και να χειρίζονται την πληροφορία, πόσο μάλλον να τη μετατρέπουν σε γνώση! Διαδίκτυο σημαίνει facebook, άντε και κανένα παιχνίδι. Η γλώσσα και η ιστορία είναι μαθήματα και όχι ζωή, όχι βίωμα. Και πότε ήταν; Μόνο στα κρυφά σχολειά φαντάζομαι…

Τελικά η γνώση, η παιδεία, η ελληνικότητα, η πολιτικοποίηση κατακτιούνται δε σου προσφέρονται, είναι θέμα επιλογής, τι θα διαλέξεις. Σήμερα είναι στα αζήτητα, διότι σήμερα μας πείσανε τους περισσότερους ότι άλλα πράγματα χρειαζόμαστε, η εμφάνιση είναι που μετράει, όχι το περιεχόμενο… Το που πας για φαγητό και όχι το τι τρως…

Υπάρχει οργή γύρω μου, υπάρχει σαρκασμός, υπάρχει αμφισβήτηση. Κάθε μέρα κάπου θα πετύχεις το περίφημο απόσπασμα με τον νυν πρωθυπουργό να δηλώνει πως δε θα περικόψει μισθούς και συντάξεις, δε θα αυξήσει το ΦΠΑ, πως λεφτά υπάρχουν κλπ κλπ. Ακόμα και οι πιο προδιατεθειμένοι να πιστέψουν ότι δεν υπήρχε άλλη λύση από το μνημόνιο και πως η χρεοκοπία θα ήταν χειρότερο κακό, αδυνατούν να δικαιολογήσουν τα ξεδιάντροπα ψέματα. «Ο Καραμανλής θα ήταν καλύτερος;» είναι το μόνο τους επιχείρημα διότι πιο πέρα αδυνατούν να δουν. Πέρα από τη σημερινή Βουλή δεν υπάρχει τίποτα γι’ αυτούς. Πάντα τα πρόβατα πρέπει να έχουν βοσκό. Κι ας τα σφάζει…

Πάει κι ο Σεπτέμβρης. Ο Λαζόπουλος μας καλεί να περάσουμε μαζί του τον δύσκολο χειμώνα, βάζει το Τζίμη και το Χριστόφορο να πάνε πλατεία , να πάνε πορεία, αλλά οι λαζοπουλοθεατές δε θα κουνήσουν απ’ τον καναπέ. Ίσως πάνε να ψηφίσουν. Ποιον; Όλοι βοσκοί είναι. Τα πρόβατα είναι στο μαντρί κι αφού χειμώνας έρχεται θα τη βγάλουν με ξερό σανό, ούτε καλαμπόκι δεν υπάρχει ένεκα η κρίση…

Καλό χειμώνα λοιπόν, παραμένουμε αδρανείς και αμήχανοι μέχρι να ’ρθει το Πάσχα.

Τι περιμένουμε;

Πιστεύω πως για την ελληνική κρίση όλα έχουν ειπωθεί. Όποιος θέλησε να ενημερωθεί ενημερώθηκε. Έμαθε το όνομα των υπαίτιων οικονομικών δολοφόνων, τη μέθοδο τους, το ιστορικό της προαναγγελθείσης οικονομικής δολοφονίας, την ολιγωρία και τη συνενοχή των ντόπιων διεφθαρμένων/ ανίκανων πολιτικών που πρόδωσαν τη χώρα τους, την ολιγωρία και τη συνενοχή των ελληνικών ΜΜΕ και φυσικά την ολιγωρία και τη συνενοχή της Ενωμένης Ευρώπης.

Ουδείς πολιτικός ή δημοσιογράφος αμφισβήτησε το νομικό και ηθικό δικαίωμα των κερδοσκόπων να κερδοσκοπούν εξαθλιώνοντας χώρες και λαούς. Δημοσιογράφοι ανέλαβαν να συκοφαντήσουν τον ελληνικό λαό και η αλήθεια είναι ότι μας έτσουξε η ανθελληνική προπαγάνδα γιατί είχε κάμποση νεοελληνική πραγματικότητα μέσα.

Δε θα φοβόμουν την οικονομική κρίση. Δε θα θεωρούσα πρόβλημα τους διεφθαρμένους/ανίκανους πολιτικούς. Αν μπορούσα να εμπιστευτώ την ανθρωπιά των συγκατοίκων μου σ’ αυτή τη χώρα, οποιασδήποτε φυλής και καταγωγής και τάξης.

Εν τω μέσω πολέμου ενάντια στην εργατική τάξη οι εργαζόμενοι κατηγορούν ο ένας τον άλλον : οι ιδιωτικοί υπάλληλοι τους δημόσιους υπάλληλους που λουφάρουν και παίρνουν επιδόματα (ενώ κι αυτοί θα ήθελαν), οι δημόσιοι υπάλληλοι τους επιχειρηματίες/ελευθέρους επαγγελματίες που φοροδιαφεύγουν (ενώ αυτοί δεν μπορούν), οι μαγαζάτορες τους μικροπωλητές που τους παίρνουν τον πελάτη και την μπουκιά απ’ το στόμα…..

Κατηγορούν και τους πολιτικούς, ναι. Αλλά τους ψηφίζουν. Και όσοι δεν ψηφίζουν μένουν εκεί. Χειροκροτούν το Λαζόπουλο κι εκτονώνονται.

Πως καταντήσαμε έτσι μέσα σε τρεις δεκαετίες;;; Μόνοι εναντίον όλων, καχύποπτοι, θυμωμένοι, ζηλόφθονες, κατήγοροι, κυνηγώντας ο καθένας το δικό του καταναλωτικό όνειρο, υποβαθμίζοντας τους φίλους σε παρέα, την επανάσταση σε εφηβικές ανησυχίες, τη ζωή σε καθημερινότητα και διακοπές….

Που πήγαν τα ιδανικά; Κανείς πια δεν πιστεύει ότι μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο;

Διαβάζω όλους αυτούς που γράφουν ότι η κρίση είναι μια ευκαιρία να γυρίσουμε πίσω στις μέρες που είχαμε λιγότερα αλλά ζούσαμε περισσότερα, που υπήρχε αληθινό μοίρασμα και ζωντανά συναισθήματα. Διάβασα όμως και ολίγον Μαρξ στο παρελθόν και θυμάμαι το απόφθεγμα «η εξαθλίωση δεν παράγει πάντα επανάσταση».

Αναμφίβολα η κρίση είναι μια τεράστια εξελικτική πίεση για όσους υφίστανται τις συνέπειές της. (Για τους άλλους είναι μέσο πλουτισμού διότι ο πλούτος δεν χάθηκε, τον πήραν από μας τους πολλούς κάποιοι λίγοι).

Το κάθε είδος ανθρώπου όμως θα εξελιχθεί διαφορετικά κάτω από αυτήν την πίεση. Θα δούμε το καλύτερο που χαρακτηρίζει τον άνθρωπο αλλά θα δούμε και το χειρότερο. Ανάλογα με το ποιο είδος θα επικρατήσει θα προκύψει και μια κοινωνία αλληλεγγύης ή μια κοινωνία αλληλοσπαραγμού.

Είμαι ορθολογίστρια, το έχω δηλώσει και άλλοτε. Αν δούμε τα δεδομένα δεν έχουμε τίποτα καλό να περιμένουμε.

Πως ο συνάνθρωπός μας που πετάει τα σκουπίδια του όπου τον βολεύει θα μάθει να νοιάζεται για τους γύρω του και για το περιβάλλον;

Ναι μεν δεν είναι ίδιας τάξης μεγέθους η πράξη, αλλά η κοσμοθεωρία πίσω από την πράξη είναι ίδια είτε αδειάζεις βιομηχανικά λύματα του εργοστασίου σου στον Ασωπό, είτε πετάς το κουτάκι της μπύρας απ’ το παράθυρο του αυτοκινήτου σου, είτε αφήνεις 15 αποτσίγαρα τη φορά στην παραλία, είτε ρίχνεις τον κατσίγαρο στο ρέμα, είτε ρίχνεις τα μπάζα σου στο ρέμα…..

Πως ο συνάνθρωπός μας που οδηγεί σα να είναι δικός του ο δρόμος, που παρκάρει κλείνοντας τις ράμπες για τους ανάπηρους ή στις θέσεις των αναπήρων θα μάθει να σέβεται τους άλλους;

Πως θα πάψουν να είναι ρατσιστές όλοι οι ρατσιστές;

Αρκεί η οικονομική κρίση για να μας μάθει –αυτό που ξέρει καλά το DNA μας! -ότι δεν μπορούμε να επιβιώσουμε μόνοι μας;

Η επανάσταση ξεκινάει από την ψυχή μας. Αν δεν αλλάξουμε εμείς δε θ’ αλλάξει ο κόσμος.

Ένα από τα πιο μεστά βιβλία που έχω διαβάσει είναι η ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ (COLLAPSE) του Jarred Diamond, εκδ. Κάτοπτρο 2007. Στο βιβλίο αναλύεται το πώς και το γιατί κάποιες κοινωνίες οδηγήθηκαν στον αφανισμό ενώ κάποιες άλλες έφτασαν στο χείλος του αφανισμού και - αλλάζοντας – επιβίωσαν. Σε συνδυασμό με το άλλο του βιβλίο ΟΠΛΑ, ΜΙΚΡΟΒΙΑ ΚΑΙ ΑΤΣΑΛΙ, εκδ. Κάτοπτρο 2006 , στο οποίο αναλύει το πώς και το γιατί επικράτησε αυτό που ονομάζουμε «δυτικός πολιτισμός», δίνει μια επιστημονική εξήγηση του γιατί καταντήσαμε έτσι αλλά δυστυχώς καμιά εξήγηση γιατί επιμένουμε να μην αλλάζουμε….. Τι περιμένουμε;

Είμαστε χαζοί; Τι να τα κάνουμε τα λεφτά όταν ο πλανήτης θα έχει γίνει αβίωτος; Σε τι ελπίζουν οι έξυπνοι καπιταλιστές; Στον αποικισμό άλλων πλανητών; Στη μείωση του πληθυσμού μέσω της εξάπλωσης θανατηφόρων ιών; Στη μετατροπή των μαζών σε σκλάβους χωρίς δικαιώματα στην κατανάλωση; Υπάρχουν πράγματι σκοτεινά κέντρα εξουσίας που έχουν κάποιο σχέδιο; Μήπως αυταπατώνται ότι ελέγχουν την κατάσταση;

Ο πλανήτης, η ανθρωπότητα, είμαστε ένα πολυπαραγοντικό, ανοιχτό σύστημα. Στην καλύτερη περίπτωση μπορούμε να μιλήσουμε με πιθανότητες. Μαθηματικά του τύπου 1+1=2 δεν ισχύουν για να προβλέψουμε τις εξελίξεις. Αυτό είναι και η μόνη μας ελπίδα. Μπορούμε να αλλάξουμε. Μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο. Η δυνατότητα υπάρχει. Τι περιμένουμε;

Ας μου απαντήσει κάποιος……